Hơn 20 năm sống ở Mỹ, tôi muốn viết 1 bài luận văn ngắn về cuộc sống của Việt Kiều bên đây, dựa vào kinh nghiệm bản thân.
Có Làm Thì Mới Có Ăn
Tôi muốn nói đến câu này ví nó rất chính xác với cuộc sống bên đây. Ỡ Mỹ, người ta đi làm rất hăng say để trã tiền nhà, bảo hiểm, ăn uốn và các thứ sinh hoạt khác. Có nhiều người làm việc thêm vào bất cứ thời gian rãnh của họ. Vì có nhiều cơ sỡ mở cửa 24 giờ mỗi ngày, ví dụ như chợ Walmart, McDonald, etc. Hầu hết người Việt Nam sang đây đều mua nhà trả góp. Có nghĩa là mình có thể trả trước từ 3% cho đến 99%, sau đó hàng tháng mình trả cho ngân hàng, cho đến 15 hay 30 năm. Tiền bảo hiểm và ăn uống thì không nhiều lắm. Nếu bạn sang Mỹ thì tôi xin khuyên là nên mua bảo hiểm vì tiền nhà thương bên đây rất tốn kém.
Giáo Dục và Đại Học
Ở Mỹ thì học sinh từ mẫu giáo đến lớp 12 được học 100% miễn phí. Học sinh không tốn bất cứ lệ phí gì, chỉ tốn tiền ăn hàng ngày. Nếu học sinh có cha mẹ nghèo, thì trường sẽ cho ăn miễn phí luôn. Xe bus sẽ chở 1 khu tập trung rất gần nhà của mổi học sinh và chở đến trường và đưa về ngay chỗ cũ. Cũng có nhiều cha mẹ chở con cái đi học. Vài tháng thì trường sẽ cho học sinh đi tìm thực tế (field trip) để quang sát những gì mà chúng đã học trong trường một cách thực tế và trung thực nhất, ví dụ như đi tham quan viện bảo tàng, tòa bạch ốc, các nông trại, etc. Học sinh kém môn nào thì sẽ được giáo viên kèm thêm môn đó. Ở Mỹ thì cô hay thầy giáo không có dạy thêm.
Khi lên đại học, mỗi học sinh có thể mượn tiền của chính phủ, với tỉ lệ tiền lãi rất thấp dành cho sinh viên. Khi ra trường thì trả từ từ khi đi làm rồi.
Công Việc Làm Và Thu Nhập
Đồng lương tối thiểu thì tùy thuộc vào mổi tiểu bang. Có nơi mức sồng thấp thì thu nhập tối thiểu cũng thấp. Thống kê trong năm 2010 cho thấy 3 tiểu bang có người Việt Kiều định cư nhiều nhất là, California($8.00), Washington ($9.04) và Texas($7.25). Có nghĩa là nếu bạn sống tại bang Cali, thì dù công việc thấp thế nào đi chăng nữa, công ty phải trả cho bạn $8.00 đô la mỗi giờ làm việc. Đây là mức lương tối thiểu do chính phủ đề ra. Mổi năm thì chính phủ tăng lên mức thu nhập tối thiểu cho từng giờ làm việc để đáp ứng với nhu cầu sinh hoạt mỗi người.
Thu nhập của sinh viên mới ra trường thì cũng tùy vào điểm và khả năng chuyên môn của từng người. Trung bình vào năm 2012, mức lương của kế toán khoảng $40,000 1 năm ($3,500 mỗi tháng) và lập trình viên là khoảng $50,000 1 năm ($4,200 mổi tháng). Mỗi năm, nhân viên dược tăng khoảng 2 đến 10%.
Chi tiêu cuộc sống (cost of living)
Giá cả rất max ở đây. Tại Mỹ, thì một tô phở lớn tốn khoảng $8.00 (170 ngàn đồng Việt Nam), mỗi bữa ăn trong tiệm đồ ăn nhanh (McDonald, Bugerking, etc) tốn khoảng $5 (100 ngàn đồng). Nếu thuê nhà để sống thì mổi tháng phải trả khoảng từ $750 đến $2,000 (1 triệu 600 ngàn đến 4 triệu 200 ngàn đồng) tùy thuộc vào loại nhà nào. Nhà Vila thì mắc hơn nhà Townhouse hay căn hộ chung cư. Nhà kiểu Vila thì có 3 hay 4 phòng và 2 hay 3 phòng, vừa đủ cho một gia đình có 2 hay 3 con. Có nhiều người độc thân thì họ thuê phòng để tiết kiệm, mổi tháng chỉ trã khoảng $400 (8 triệu 400 ngàn đồng).
Ví dụ như một người đi cắt cỏ mướn, mổi ngày chủ trả 2 triệu, nếu làm 30 ngày trong tháng thì kiếm được 60 triệu đồng VN. Anh ta phải trả tiền ăn, tiền nhà, bảo hiểm, và các thứ khác. Theo tôi nghĩ thì trung bình, mỗi tháng, một người phải trả 50% số lương của mình cho mọi thứ tiêu xài. Ví dụ như anh làm cắt cỏ này dư khoảng 30 triệu mổi tháng. Có nghĩa là anh ta chi tiêu 30 triệu mỗi tháng. Cho nên ở Mỹ người ta rất sợ thất nghiệp vì chi tiêu quá nhiều. Người VN chúng ta có một điểm hay là biết dành dụm và tiết kiệm, đề phòng những lúc thất nghiệp.
Đây là giá cả ở California. Có một số tiểu bang Mỹ giá cả rất rẻ, khoảng chừng phân nửa hay 1/3 chi tiêu tại Cali thôi, như Georgia, Texas, Florida, etc.
Cuộc sống và sinh hoạt
Cuộc sống bên đây nói chung rất tốt cho những ngưòi thích làm việc để kiếm tiền và sẽ là vùng đất đầy cơ hội cho ai thích vươn lên. Ở bên mỹ này mọi người đều cạnh tranh rất công bằng. Chỉ cần bạn có tài ở bất cứ lãnh vực nào, thì bạn sẻ được đề cử tiến thân.
Khi đi xin việc làm, bạn có thể lên các website hay đọc trong báo tìm việc làm. Các công việc chân tay như làm cu li thì bạn cũng cần điền đơn và nộp cho người quản lý, nếu đơn của bạn làm cho người kiểm duyệt thích thú vì hội đủ điều kiện, thì họ sẽ gọi cho bạn để đi phỏng vấn. Nếu người ta không gọi cho bạn, thì bạn cũng có thể gọi cho họ và hỏi xem. Nhưng bạn không cần phải đến nơi đó để gặp người quản lý đâu, vì có thể họ sẽ không tiếp bạn đâu.
Ở bên Mỹ thì những người có con cái thì phải gửi con cho nhà trẻ và đi làm, sau đó thì rước con về và tiếp tục như vậy. Có nhiều người mướn người lại nhà để giữ con cho mình. Nhưng rất khó tìm người giữ trẻ tại nhà vì ít ai thích công việc này, lương thì lại thấp (khoảng $1000 đôla đến $1400 đôla mỗi tháng). Chỉ có người thích trẻ con mới làm công việc này. Nhưng đây không phải là Osin phải làm việc nhà, nấu ăn, dọn dẹp, mà người giữ trẻ chỉ giữ con cái và cho con cái của quý vị ăn uống thôi. Cũng có một số người tốt thì họ sẽ giúp bạn bằng cách nấu ăn cho bạn luôn.
Không được BẠO LỰC trong gia đình hay ngoài xã hội. Nếu bạn đánh chồng, đánh vợ, hay đánh con cái của bạn, thì cảnh sát sẽ bắt bạn. Cho nên cố gắng kiềm chế và không được dùng bạo lực trong gia đình. Đi làm cũng vậy, không được dùng bạo lực. Phong tục người Vietnam chúng ta hay đánh con cái để dạy cho chúng, nhưng bên Mỹ này thì họ không cho phép làm như thế.
– Muốn tiền, muốn làm giàu ? nước Mỹ là nước có nhiều cơ hội cho bạn, nhưng bạn phải cực khổ, vất vả.
– Muốn tự do ? Nước Mỹ không có tuyệt đối tự do, nhưng hôm nào buồn buồn bạn có thể ra đường, đăng báo chửi tổng thống chơi, vô tội vạ … muốn chửi đảng nào cũng tùy í, mặc sức !
– Muốn hưởng lạc ? Cứ cầm tiền qua Mỹ bạn nhé, bạn sẽ được cung phụng như đế vương.
– Muốn du lịch, ngắm cảnh ? Hãy đến nước Mỹ để ngắm những cảnh hùng vĩ, hoành tráng của thiên nhiên được tô điểm hài hòa với những công trình xây dựng tuyệt đẹp.
Cuộc sống bên Mỹ nói chung người ta đối xử với nhau không có phân biệt giai cấp giàu nghèo, giống như Vietnam. Vì ai cũng vậy, cho dù đi hốt rác, hút bụi, cắt cỏ, làm cu li, ở đợ, Osin thì họ cũng có thể mua xe hơi để lái và nhà lầu để ở. Khi ra ngoài đường, rất khó quí vị có thể nhận biết ai giàu và ai nghèo vì mọi người đều ăn mặc bảnh bao và lái xe hơi láng bóng. Làn da thì ai cũng trắng trẻo và sạch sẽ vì họ sống trong thời tiết lạnh và trong nhà thì luôn có máy điều hòa.
