Hai máy bay tiếp dầu KC-135 Block 45 bất ngờ bổ nhào khi lái tự động, khiến phi công Mỹ bị cấm sử dụng hệ thống ở độ cao thấp.
Bộ tư lệnh Không vận thuộc không quân Mỹ đang áp lệnh cấm phi công kích hoạt hệ thống lái tự động ở độ cao dưới 3.000 m trên những chiếc máy bay tiếp dầu KC-135 Block 45 mới nâng cấp, sau khi xem xét hai sự cố phi cơ bất ngờ bổ nhào gần đây.
“Hai chiếc KC-135 Block 45 này tự kích hoạt trạng thái chúi mũi và bổ nhào mà không có lệnh từ phi công, trong đó một chiếc đang bay ở độ cao 600 m, chiếc kia đang chuẩn bị hạ cánh”, Cục Vận hành, Chuẩn hóa và Đánh giá (A3V) thuộc Bộ tư lệnh Không vận không quân Mỹ cho hay.
Trong cả hai sự cố, phi công đều không thể ngắt hệ thống lái tự động bằng nút bấm hoặc động tác tăng ga hay điều chỉnh vị trí cánh lái. Không quân Mỹ không tiết lộ máy bay bổ nhào ở góc lớn đến mức nào hoặc tổ bay mất bao lâu để giành lại quyền kiểm soát máy bay.
Giới chuyên gia quân sự cho rằng phi công cả hai chiếc máy bay tiếp dầu đều rất may mắn, bởi phi cơ đột ngột bổ nhào ở độ cao thấp thường rất dễ dẫn tới thảm họa nếu tổ bay không đủ bình tĩnh để xử lý.
Nguyên nhân dẫn tới sự cố chưa được làm rõ, nhưng nỗ lực tái hiện tình huống trong buồng mô phỏng cho thấy nút bấm đồng bộ điều khiển trên buồng lái cho phép phi công ngăn lệnh chúi mũi bất thường, nhưng nó sẽ tiếp tục xảy ra ngay khi phi công nhả nút.
Hệ thống lái tự động đời mới là thành phần chủ chốt trong gói nâng cấp Block 45 của dòng KC-135 được không quân Mỹ triển khai từ giữa thập niên 2010, nhằm thay thế thiết bị trên dòng Block 40 với nhiều hạn chế như không có khả năng tự cải bằng, không duy trì tốc độ bay bằng hoặc tốc độ tăng giảm độ cao.
Một số chuyên gia quân sự cho rằng các sự cố gợi nhớ đến hai vụ tai nạn do Hệ thống Tăng cường Tính năng Điều khiển bay (MCAS) trên máy bay Boeing 737 MAX khiến tổng cộng 346 người thiệt mạng ở Indonesia và Ethiopia hồi năm 2018-2019.
Việc không quân Mỹ áp lệnh cấm dùng hệ thống lái tự động dưới 3.000 m có thể gây căng thẳng, mỏi mệt cho phi công phải bay thấp liên tục hoặc đang trở về căn cứ sau những nhiệm vụ kéo dài.
